Kad putujemo u Istanbul, jedan od najljepših i najvećih gradova u Evropi i svijetu, bilo da idemo sami ili preko turističkih agencija, uglavnom obilazimo njegove historijske i kulturne znamenitosti poput Aja Sofije, Sultan Ahmedove, Sultan Sulejmanove, Sultan Bajazitove, Rustem-pašine, Čamlidže, Ejubije i ostalih najpoznatijih džamija, potom Topkapi i Dolmabahče palače, Kapali i Misir čaršije, Galata tornja, ali rijetko kada nas put odvede u istanbulske muzeje.
A ti čuvari turske i svjetske historije skrivaju neprocjenjivo blago i otkrivaju nam brojne podatke iz davne i bliske prošlosti republike Turske i njenih stanovnika, ali i ostalih zemalja koje su godinama bile u sastavu velikog Osmanskog carstva.
Ministarstvo turizma i kulture Republike Turske organiziralo je od 22. do 25. februara umjetničko-kulturni novinarski izlet u Istanbul, s ciljem predstavljanja novootvorene biblioteke Rami, Ataturk kulturnog centra, te najpoznatijih muzeja u Istanbulu: Arheološkog, Pera, Atlas Cinema i Muzeja slikarstva i skulpture. Na poziv Ureda za kulturu i turizam pri Ambasadi Republike Turske u Sarajevu, novinarka „Azre“ bila je jedina predstavnica iz Bosne i Hercegovine na ovom izuzetno vrijednom i poučnom izletu. U ovom tekstu predstavit ćemo vam neke od najpoznatijih istanbulskih muzeja koje vrijedi posjetiti.
Istanbulski arheološki muzej je impresivno zdanje osnovano prvobitno kao kiosk muzej još u vrijeme osmanskog sultana Mehmeda II El-Fatiha, 1472. godine.
Nalazi se na lokalitetu koji je pripadao vanjskim vrtovima Topkapi palače, u parku Gulhane, a sastoji se od tri zasebne zgrade.
Izgradnju glavne zgrade ovog muzeja počeo je njegov prvi kustos, čuveni turski slikar, arheolog, muzeograf i pisac Osman Hamdi Bey, 1881. godine.
Dekretom 1891. godine postao je Carski muzej, a današnji oblik dobio je 1908. godine.
U Arheološkom muzeju čuva se više od milion eksponata iz prahistorijskog, grčkog, rimskog, bizantskog i osmanskog perioda, neprocjenjive vrijednosti.
Pera muzej smješten je na Taksimu u zgradi koja datira iz 1993. godine, a koja je 2005. preuređena i otvorena kao muzej u današnjem obliku.
U muzeju su izložene četiri zbirke eksponata, smještene na četiri zasebna sprata ove impozantne građevine:
-Zbirka starih istanbulskih fotografija sadrži približno 7000 radova poznatih fotografa, ali i amatera iz perioda 19. i 20. vijeka, dočaravajući realnu predstavu Istanbula iz tog vremena.
-Zbirka orijentalnog slikarstva je jedna od najbogatijih zbirki ove tematike u cijeloj Turskoj. Osim djela osmanskih umjetnika, među kojima je i jedno od najvrednijih – slika „Trener kornjača“ Osmana Hamdi Beya. Ova zbirka sadrži i djela evropskih slikara koja prikazuju osmansku i tursku geografiju od 17. do početka 20. vijeka.
-Anadolske mjere i Zbirka mjera sadrži više od 8000 djela, uključujući tegove, mjerne uređaje i ostale predmete određenih profesija od antičkog vremena do danas. Najveća i najopsežnija je zbirka ove tematike u Turskoj.
– Zbirka keramike i pločica Kutahya sadrži najvrednije keramičke predmete iz svih historijskih perioda Turske.
Muzej slikarstva i skulpture smješten je na Tophaneu, dijelu velikog istanbulskog kompleksa Galataport. U muzeju se nalazi više hiljada vrijednih eksponata, među kojima su najzapaženiji oni iz kasnog osmanskog i modernog turskog slikarstva. Poseban odjel muzeja posvećen je jednom od najvećih turskih slikara iz osmanskog perioda Osmanu Hamdi Beyu, gdje su izložena njegova brojna djela, te lični predmeti. Osman Hamdi Bey (1842.-1910.) bio je slikar, arheolog, muzeograf i pisac, te pionir profesije muzejskog kustosa u Turskoj.
Osnovao je Arheološki muzej i Akademiju likovnih umjetnosti, koja danas nosi naziv Univerzitet likovnih umjetnosti Mimar Sinan, u Istanbulu. Bio je sin osmanskog vezira Ibrahima Edhem-paše. Iako je završio pravo, ljubav prema slikarstvu je prevagnula, te je pohađao časove i usavršavao slikarstvo u Parizu kod čuvenih francuskih slikara Jean-Leona Geromea i Gustavea Boulangera. Brojne njegove slike krase i zidove Dolmabahče palače, a nalaze se i u privatnim kolekcijama i muzejima u Beču, Parizu, Liverpoolu, New Yorku, Berlinu…
Atlas Cinema muzej se nalazi u zgradi kina „Atlas“ u najpoznatijoj istanbulskoj ulici – Istiklal. Zgradu je sagradio turski biznismen Agop Kocejan 1870. godine kao svoju zimsku rezidenciju, a od 1918. do 1922. služila je kao sud engleskoj vojsci.
Godine 1932. zgrada je pretvorena u centar umjetnosti i zabave, a nakon restauracije 2019. godine postala je muzej kinematografije.
Među najzanimljivijim muzejskim eksponatima su voštane figure poznatih turskih i svjetskih glumica i glumaca.
